انواع پلتفرم های کسب و کار کدام است؟

قبل از اینکه کسب و کارهای پلتفرمی را بررسی کنیم بهتر است که با معنی پلتفرم آشنا شوید تا از خواندن ادامه مقاله سردرگم نشوید در واقع Platform به معنی سکو است. مکان های بلندی که برای دیده شدن افرادی مثل خواننده، سخنران یا مدیر در میان جمعیت ساخت می شود.

کسب و کار پلتفرمی چیست؟

 برای شناخت بهتر کسب و کار پلتفرمی به گفته جفری پارکر، استاد دانشگاه و محقق آمریکایی، رجوع می‌کنیم او کسب و کار پلتفرمی را اینگونه تعریف میکند: کسب و کارهایی که از طریق ایجاد تعامل با مخاطب ارزشی را خلق می کنند و با فراهم کردن زیرساخت های معین میان مصرف کننده و تولید کننده ارتباط ایجاد می کند.

بر اساس این تعریف طراحی سایت و یا اپلیکیشن به معنی راه اندازی یک کسب و کار و پلتفرم گونه نیست.

ساختار کسب و کار پلتفرمی به چه صورت است؟

برای درک بهتر ساختار کسب و کار پلتفرمی ابتدا ساختار کسب و کار خطی را بررسی خواهیم کرد. کسب و کار خطی ارزش خود را با تولید کالا یا خدمات  ایجاد می کند. اما کسب و کار پلتفرمی با تسهیل تراکنش‌ها ارزش ایجاد می کند به بیان دیگر پلتفرم ها با ساختن رابطه و ایجاد تراکنش ارزش خلق می‌کنند.

تراکنش اصلی همان چیزی است که پلتفرم تولید می کند و با اجرای این روش برای کاربران خود خلق ارزش می کند. در طی این فرایند ارتباطات بالقوه تبدیل به تراکنش می‌شوند. مهم ترین بخش طراحی پلتفرم ها انجام درست تراکنش اصلی است زیرا کاربران پلتفرم باید دفعات زیادی برای تولید و مبادله ارزش از آن استفاده کنند.

تراکنش اصلی توسط پلتفرم انجام می شود اما اصلی ترین چالش در کسب و کار پلتفرمی کنترل مستقیم رفتار میلیون ها انسان به سمتی است که شما می خواهید.

 چهار عمل اصلی پلتفرم عبارتند است از:

1. ایجاد مخاطب
2. وصل کردن افراد
3. فراهم آوردن خدمات اصلی
4. اعمال استانداردهای لازم و قوانین مشخص

فرض کنید شما یک کسب و کار پلتفرمی راه انداختید در ابتدای کار باید به جذب کاربر برای پلتفرم خود بپردازید. در مرحله بعدی باید کاربران را به یکدیگر متصل کنید. سپس باید تکنولوژی ای برای تسهیل تراکنش فراهم کنید. و در مرحله آخر برای حفظ کیفیت و اعتماد باید قوانینی را برای شبکه اعمال کنید.

 احتمال موفقیت پلتفرم ارتباط مستقیمی با چهار عامل بالا دارد به این معنی که اگر چهار مورد فوق را به خوبی اعمال کنید می‌توانید تراکنش اصلی را هم انجام دهید و درصد موفقیت شما بسیار بالا خواهد بود.

انواع مدل های کسب و کار پلتفرمی

مدل کسب و کار همه پلتفرم ها یکسان است ولی به این معنی نیست که آن ها شبیه هم هستند. بر اساس تحقیقات مختلف کسب و کارهای پلتفرمی به ۹ مدل تقسیم می شوند که عبارتند از:

1. بازار محصولات (product marketplace): این گونه پلتفرم ها واسطه فروش کالا و محصولات مختلف هستند.
2. بازار خدماتی (service marketplace): این پلتفرم ها واسطه ارائه خدمات هستند.
3. پلتفرم‌های اجتماعی (social platform): تعامل های دوستانه بین دو یا چند نفر در این نوع پلتفرم‌ها صورت می‌گیرد.
4. پلتفرم‌های پرداخت (payment platform): این پلتفرم‌ها به صورت بیزینس به مشتری و یا بیزینس به بیزینس، بستر پرداخت را فراهم می‌کنند.
5. پلتفرم‌های سرمایه گذاری (investment platform): در اینجا در ازای پرداخت پول یک خدمت مالی مانند وام، سهام و غیره دریافت میشود که به سرمایه گذاری معروف است.
6. پلتفرم ارتباطی (communication platform): برای ارسال پیام نیاز به بستری برای برقراری ارتباط است که پلتفرم های ارتباطی به همین منظور به وجود آمده اند.
7. پلتفرم‌های توسعه (development platform): این نوع پلتفرم‌ها به سه دسته تقسیم می‌شود:

Closed development platform: نرم‌افزار ساخته شده برای دسترسی به داده‌ها (معمولا از طریق API) است.

controlled development platform: نرم‌افزاری که در محیط توسعه یافته، کنترل شده و یکپارچه تولید شده است.

open development platform: نرم افزارهای منبع باز و رایگان هستند.

8. پلتفرم‌های محتوا (content platform): این پلتفرم‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند:

پلتفرم اجتماعی: با تولید محتوا بستری برای یافتن افراد جدید و ایجاد تعامل بین آن‌ها انجام می‌شود.

پلتفرم رسانه: تعامل با رسانه‌های به اشتراک گذاشته شده که در بستر محتوا شکل می‌گیرد.

9. پلتفرم‌های بازی‌های اجتماعی (social games platform): در این پلتفرم‌ها افراد به صورت دسته جمعی با یکدیگر بازی می‌کنند و امکان حمایت دشمنی، دوستی و دیگر عوامل مربوط به بازی برای افراد مختلف فراهم است.

پلتفرم های موفق اقتصادی

شاید برایتان جالب باشد که بدانید مدل کسب و کار پلتفرم این اولین بار در بازارهای اولیه و حراجی ها در روم باستان به وجود آمده است. نکته جالب هم مکان فیزیکی برای تبادل ها بوده است اما امروزه پلتفرم‌ها قادر به توسعه تبادل‌ها در مقیاسی بسیار بزرگ هستند.

از جمله پلتفرم‌های بزرگی که امروزه بیشترین موفقیت را کسب کرده‌اند می توان به گوگل، اپل و متا (فیسبوک) اشاره کرد.

از دیگر پلتفرم‌های موفق هم عبارتند از: آمازون، ای بی ،اینستاگرام ،یوتیوب ،توییچ ،اسنپ چت ،سلاک ،واتس اپ ،ویز ، اوبر، لیفت، ایربنب، پینترس، علی بابا، تنسنت، بایدو، راکوتن و…

پلتفرم چه چیز‌هایی را شامل نمی‌شود؟

اشاره به این نکته که پلتفرم فقط نوعی تکنولوژی نیست بلکه مدلی برای کسب و کار است بسیار مهم است پلتفرم تنها نوعی نرم افزار نیست است پس فقط به اپلیکیشن های موبایل و یا وبسایت‌ها محدود نمی‌شود. پلتفرم نوعی مدل کسب و کار است که با جمع کردن مشتری‌ها و تولید کننده‌های مختلف به خلق ارزش می پردازد.

در مقاله انواع اپلیکیشن‌های موبایل و کاربرد آن‌ها به طور مفصل راجع به اپلیکیشن‌ها نوشته‌ایم.

یکی از موارد رایج استفاده از اصطلاح پلتفرم زمانی است که برای توضیح بسته‌های نرم افزاری از آن استفاده می‌شود. در اینجا از واژه پلتفرم فقط برای بازاریابی و فروش بیشتر استفاده می شود. شرکت های سنتی و غیر پلتفرمی با نام کسب و کارهای خطی شناخته می‌شوند زیرا فعالیت های آنها از طریق زنجیره تامین خطی نمایش داده می‌شود.

شرکت‌های خطی همانطور که در ابتدای مقاله به آن اشاره شد با تولید کالا یا خدمت، ارزش خلق می کنند سپس این ارزش که همان کالا یا خدمت است را به افراد می‌فروشند این افراد در پایین زنجیره تامین قرار می‌گیرند.

از جمله کسب و کارهای خطی که یک کسب و کار پلتفرمی محسوب نمی شوند می‌توان به کارخانه تولید خودرو مانند جنرال موتور، فراهم کننده محتوا مانند اچ بی او، شرکت های فناورانه مانند نتفلیکس اشاره کرد.

 

قلب کسب و کارهای پلتفرمی

کسب و کارهای پلتفرمی در تولید و عرضه محصول و خدمت تخصصی ندارند بر همین اساس می توان نتیجه گرفت که اغلب کسب و کارهای پلتفرمی در مکانیزمی هستند که تقاضا کننده و عرضه کننده را به یکدیگر متصل می کنند.

الگوریتم‌هایی هم برای انجام این کار وجود دارد که با الگوریتم های تطبیق دهنده یا Matching Algorithms معروف هستند.

قدرت کسب و کارهای پلتفرمی در رساندن بهتر عرضه کننده به تقاضا کننده همچنین رساندن تقاضا به مناسب ترین عرضه کننده خلاصه می‌شود.