نیچ مارکتینگ، یک نوع الگوی بازاریابی که امروزه، بسیار به گوش می‌خورد. تصور کنید می‌خواهید وارد یک بازار تازه شوید؛ ولی رقبای قدیمی و قدرتمندی در آن حوزۀ کاری مد نظر شما حضور دارند. رقبایی که گاه، هزینۀ تبلیغات آنها با سود فروش چند سال شما برابری می‌کند. این یعنی چالشی بزرگ برای شما. در این حالت، بهتر است گوشه‌ای از بازار را که سازمان‌های بزرگ، به دلایلی نخواستند، نتوانستند و یا به آن اهمیتی ندادند، شما به دست بگیرید.
در این نوشتار، قرار است با نیچ مارکتینگ یا اصطلاحاً گوشۀ بازار، بیشتر آشنا شده، انواع نیچ مارکتینگ و مزایای آن را بشناسیم. پس با ما همراه باشید.
نیچ مارکتینگ چیست؟ بازاریابی گوشه‌ای چیست؟
در تعریف نیچ مارکتینگ، خوب است با یک مثال شروع کنیم. فرضاً شما می‌خواهید وارد یک بازار کار جدید شوید و محصولات و خدمات خود را در آن عرضه کنید. ولی چالش جدی و بزرگی پیش روی شماست: رقبای قدیمی، قوی و بزرگِ آن حوزۀ کاری. کسانی که به قَدری قَدَر هستند که بودجۀ تبلیغاتی یک سال آنها، با میزان فروش چند سال آیندۀ شما برابری می‌کند.
در اینجا شما برای ورود به بازار، چه استراتژی‌ای را باید در نظر بگیرید؟ چه کاری می‌توانید انجام دهید که هم به آن بازار وارد شوید و هم حساسیت بزرگانِ آن حوزۀ کاری برانگیخته نشود؟
یکی از رایج‌ترین گزینه‌ها این است که بخشی از بازار را که بزرگان به سراغ آن نرفته‌اند، در نظر بگیرید. بخش‌های کوچکِ بازار که شرکت‌ها و سازمان‌های بزرگ، ندیده‌اند، یا نخواسته‌اند و یا نتوانسته‌اند محصول یا خدمت مناسبی برای آنها ارائه کنند. به این بخش‌ها، بخش‌های دنج بازار، گوشه‌های دنج بازار، یا نیچ مارکت می‌گویند. تامین نیاز این بخش از بازار و ارائۀ محصول برای آن، فرصت خوب و مناسبی برای کسب‌وکارهای کوچک محسوب میشود.
هنگامی که استراتژی بازاریابی خود را بر این بخش‌های کوچک بازار یا همان گوشه‌های بازار بنا کنید، به اصطلاح، نیچ مارکتینگ انجام داده‌اید.
نیچ مارکتینگ یا نیش مارکتینگ؟ مسئله این است!
واژۀ Niche در انگلیسی بریتانیایی، به‌شکل نیش، و در انگلیسی به لهجۀ آمریکایی به‌شکل نیچ تلفظ میشود. بنابراین، تلفظ هر دو شکلِ نیش مارکت و نیچ مارکت، صحیح است.
اهمیت کسب‌وکار شما در دنیای دیجیتال مارکتینگ
در دنیای بازاریابی دیجیتال، شما نمی‌توانید بازاری برای محصولات یا خدمات خود داشته باشید، بدون آن‌که به سراغ طراحی سایت و سئو و بهینه سازی آن بروید. حتی وقتی ایده‌های نیچ مارکتینگ دارید و می‌خواهید در حوزۀ کاری خود، از مزایای نیچ مارکتینگ بهره ببرید هم، باید خود را همگام با رقبای خود، به دنیای دیجیتال مارکتینگ سوغ دهید. با طراحی اپ موبایل هم می‌توانید کسب‌وکار خود، را بیشتر به چشم مخاطبان و مشتریان خود بیاورید و در بازار، برای خود، جایگاه ویژه‌ای ایجاد کنید.
4 نوع از نیچ مارکتینگ را بشناسید | آشنایی با انواع نیچ مارکتینگ
هدف غایی شما در نیش مارکتینگ، فروش خدمت یا محصول به بازار هدفی خاص و نیز کاهش رقابت با رقیب‌های بزرگ است. برای دست‌یابی به این اهداف، راه‌های مختلفی برای پیدا کردن گوشۀ بازارِ مورد نظر وجود دارد. در اینجا انواع نیچ مارکتینگ را با هم مرور می‌کنیم.
1. نیش مارکتینگ بر اساس محصول
مثالی آشنا در این زمینه، فروش موبایل است. فرض کنید هدف شما، فروش محصولات الکترونیکی و گوشی موبایل است. اما می‌دانید که رقابت در این زمینه، بسیار بالا و شدید هست و بودجۀ شما کم. پس کمی دقیق‌تر شده و به فروش قاب موبایل می‌اندیشید. حالا اینکه تا چه اندازه می‌خواهید به‌طور تخصصی وارد بازار شوید و موضوع را برای خود ریز کنید، معمولاً به توانایی و بودجۀ شما بستگی دارد.
کم‌کم می‌توانید با سودی که از فروش قاب موبایل به‌دست آورده‌اید، فروش باتری موبایل را هم به کار خود اضافه کنید. و به این‌صورت، بازار هدف خودتان را گسترش دهید. و بالاخره با سود به‌دست آمده، خود را به هدف اولیه‌تان یعنی فروش گوشی موبایل، نزدیک می‌کنید. یکی از مزایای نیچ مارکتینگ، همین می‌تواند باشد که شما با ریز کردن موضوع، به اهداف بزرگ‌تر خود برسید.
2. نیش مارکتینگ بر اساس موقعیت مکانی
معمولاً نیچ مارکتینگ نسبت‌به موقعیت مکانی، کم دیده میشود. اما خوب است بدانید که یکی از مهم‌ترین انواع نیچ مارکتینگ محسوب میشود. در این نوع نیچ، شما نیازهای یک محله، منطقه یا یک محدوده مکانی بزرگ‌تر را در نظر می‌گیرید. و سعی می‌کنید در جهت رفع مشکل یا نیاز آنها، محصول یا خدمتی را به‌طور تخصصی ارائه دهید.
فرض کنید در منطقه‌ای، یک باشگاه ورزشی بزرگ وجود دارد. معمولاً افرادی هم که به باشگاه می‌روند، نیاز به تغذیه مناسب و سالم دارند. اگر باهوش باشید می‌توانید با تأسیس یک بوفه یا رستوران غذاهای ارگانیک یا گیاهی، نیاز این افراد را برطرف کنید.
3. نیش مارکتینگ بر اساس شرایط افراد
یکی دیگر از انواع نیچ مارکتینگ، نیچ بر اساس شرایط بازار هدف است، که یکی از بهترین استراتژی‌ها برای ورود به بازار است. مسلماً فعالیت در زمینه فروش پوشاک، شما را مجبور به رقابت با رقبای زیادی می‌کند؛ اما اگر در زمینه فروش لباس کودک (مثلا صفر تا ۲۱ سال) فعالیت کنید، می‌توانید یک بازار هدف مشخص، بر اساس افراد مشخص داشته باشید.
یا در مثالی دیگر، اگر ناشر یا فروشنده کتاب یا نرم‌افزار هستید، می‌توانید با نیچ مارکتینگ، در زمینه مهندسی عمران و معماری،کتاب و نرم‌افزار تولید کنند؛ به‌جای تولید نرم‌افزار در همه زمینه‌ها
4. نیش مارکتینگ بر اساس قیمت
در این نوع از بازاریابی نیش مارکتینگ، محصولات یا خدماتی با قیمت‌های خیلی بالا با پایین ارایه میشود. بر اساس قیمت محصولات، بازار هدف خدمات یا محصولات، تنها تعداد مشخصی از مردم با همان وضعیت مالی هستند. نمونه‌ای از انواع نیچ مارکتینگ بر اساس قیمت، برندهای گران‌قیمت و لاکچری هستند.
مثلا برند نایک، که با توجه به قیمت آن، هر کسی سمت خریدش نمی‌رود. اگر در سایت‌های ایرانی، محصولات این برند را با قیمت متوسط دیدید، شک نکنید که فیک هستند. قطعاً محصولات اوریجینالش، قیمت بالایی دارند.
مزایای نیچ مارکتینگ چیست؟
تا اینجا که با مفهوم نیچ مارکتینگ آشنا شدیم و انواع نیچ مارکتینگ را بررسی کردیم، وقت آن رسیده از مزایای بازاریابی گوشه‌ای هم صحبت کنیم. استفاده از استراتژی ایده‌های نیچ مارکتینگ، مزایای بسیاری به همراه دارد. که در زیر، به آنها اشاره می‌کنیم.
۴ مزایای نیچ مارکتینگ
رقابت کم
در مثال‌هایی که در بالا زده شد، اگر یکی از آن زیرشاخه‌ها را انتخاب کنید با بازاری اشباع روبه‌رو نخواهید شد و افراد مختلف، در بازار انتخابی شما، مشکلی برایتان ایجاد نخواهند کرد. چون فکر نمی‌کنند این بازار، به اندازه کافی بزرگ باشد. همچنین، خوبی رقابت کم، به‌عنوان یکی از مزایای نیچ مارکتینگ، این است که شرکت‌های زیادی وجود دارند که پول بسیاری را روی بازارهای بزرگ سرمایه‌گذاری می‌کنند. همان بهتر که بگذارید آنها با انجام این کار، از حوزه تخصصی شما غافل و دور شوند.
درک بهتر بازار هدف
در بازاریابی به روش نیچ مارکتینگ، شما به شناخت خوب و دقیقی از مخاطب و مشتری خود دست پیدا می‌کنید. هنگامی که تمرکزتان را روی یک بازار هدف مشخص قرار می‌دهید، با جزییات بیشتری به ویژگی‌های جامعه‌شناختی بازار هدف خود می‌پردازید و به درک بهتری از نیازهای مشتریان خود می‌رسید. این موضوع، یکی از مهم‌ترین و کارآمدترین مزایای نیچ مارکتینگ است که بررسی دقیق و تحلیل درست می‌طلبد.
کسب مهارت در زمینه تخصصی
هنگامی که یک حوزه تخصصی را انتخاب می‌کنید، به‌مرور، در آن زمینه اطلاعات بیشتری کسب می‌کنید و به همین ترتیب، مهارت شما در آن حوزه بیشتر خواهد شد. هر چه مهارت شما در یک حوزۀ تخصصی بیشتر شود، مشتریان بالقوه بیشتری جذب وبسایت و سایر کانال‌های بازاریابی شما می‌شوند. کسب مهارت در حوزه تخصصی، به‌عنوان یکی از مزایای نیچ مارکتینگ، امتیاز ویژه‌ای دارد؛ آن هم، کسب اعتبار بیشتر و معرفی شدن به وسیله افراد دیگر است.
حتماً خودتان هم تجربه کرده‌اید یا دیده‌اید که افراد برای رجوع و ورود به یک حوزه تخصصی، به‌طور طبیعی، به اشخاص دارای شهرت و اعتبار بالا گرایش دارند. به‌عنوان مثال، افراد کمی هستند که در حوزه «رژیم کتو» تخصص دارند، اما حال آن‌که متخصصان بسیاری را می‌توان در حوزه «کاهش وزن» پیدا کرد.
سادگی در مارکتینگ برای بازار هدف
مانند مثال قسمت قبل، اگر شما انتخاب شما، موضوع وسیعی مانند «کاهش وزن» باشد، برایتان هم هزینه بسیار بالایی برای جذب مخاطب مورد نظر دارد، و هم زمان زیادی می‌برد. به همین خاطر، از مزایای نیچ مارکتینگ، دور شدن از بازارهای بزرگ و معطوف کردن تمرکز روی بازارهای کوچک است. به این صورت، بازدهی بیشتر و زودتری را هم خواهید دید.
ایده‌های نیچ مارکتینگ از کجا بیاوریم؟
خیلی از افرادی که تازه با مفهوم نیچ مارکتینگ آشنا می‌شوند، با توجه به علاقه‌ای که برایشان به‌وجود می‌آید، به سرعت به‌دنبال ایده‌های نیچ مارکتینگ می‌روند. از افراد اهل فن و کسانی که در بازار هستند، پرس‌وجو می‌کنند تا بتوانند بهترین ایده را برای شروع کار بیابند.
درست است که نیچ مارکتینگ، موضوعی بسیار جذاب است؛ اما ما به شما توصیه نمی‌کنیم وارد موضوعاتی شوید که شور و اشتیاقی برایشان ندارید یا موضوعات کم‌فروشی هستند. بنابراین موضوعات مختلف و ایده‌های نیچ متعددی را بررسی کرده، بر اساس نیاز و علاقه‌تان، یکی را انتخاب نمایید.
چند ایده برای بازاریابی گوشه‌ای
تا اینجا که با بازاریابی گوشه‌ای آشنا شده و از انواع نیچ مارکتینگ آگاه شدید، احتمالا برایتان سوال شده که چه نوع ایده‌های نیچ مارکتینگ، می‌تواند مناسب شما باشد.در این بخش، چند نمونه ایده را با هم مرور می‌کنیم:
گیاه‌خواران
یکی از ایده‌های نیچ مارکتینگ که بسیار مورد توجه مردم جهان قرار گرفته، وگان‌ها هستند. با یک نگاه به شهر خود می‌بینید که انواع کترینگ‌ها، فست‌فودها و رستوران‌های رنگارنگ وجود دارد که خوراکی‌ها و غذاهای متنوعی را به مردم عرضه می‌کنند. اما یقیناً تعداد محدودی از تولیدکنندگان مواد غذایی، به تامین نیاز وگان‌ها و گیاه‌خوارها می‌پردازند.درست است که درصد وگان‌ها در هر جامعه، کم است؛ ولی آنها می‌دانند که برای مواد غذایی خاص و متفاوتی که دریافت می‌کنند، پول بیشتری باید بپردازند.
نکتۀ دیگر اینکه، این افراد به احتمال زیاد، برای همیشه وگن خواهند ماند، و این یعنی مشتری ثابت برای شما. از سوی دیگر، احتمال کمی وجود دارد که تعداد افراد گیاه‌خوار آن‌قدر زیاد شود که تولید غذا برای آنها، به تجارتی سراسری تبدیل شود.
طرفداران کادوهای خاص
این روزها که همه به دنبال خاص بودن هستند، هدیه خاص دادن هم باب شده است. عروسک معشوقه، تابلوی از کاغذهای رنگی، دست‌سازه چوبی که رویش یک شعر نوشته شده باشد و چیزهایی شبیه به این. مردم زیادی حاضر نیستند برای این‌گونه هدایا پول پرداخت کنند. اما چون هستند کسانی که به دنبال هدیه ای خاص و منحصر به‌فرد باشند، ایده هدایای ویژه را به یکی از زیباترین ایده‌های نیچ مارکتینگ، تبدیل کرده است.
با این ایده‌های نیش مارکتینگ، شما هنرتان را برای مشتریان شخصی‌سازی می‌کنید و برای خود، یک بازار مسکین و گاهی پرسود فراهم می‌کنید.
محصولات سالم و ارگانیک
فروشندگان محصولات محلی و ارگانیک، امروزه راه خود را برای شناسایی مشتری و فروش یافته‌اند. شما در هر محله‌ای، یک فروشگاه محصولات سنتی می‌بینید. دلیلش شاید این باشد که مردم کشور ما، به‌صورت سنتی، بعضی از محصولات را از تولیدکنندگان محلی می‌خرند. محصولاتی مانند سبزیجات محلی آماده، عسل، خشکبار، روغن‌های حیوانی، حتی برنج و زعفران.
مسافران و گردشگران
افرادی که زیاد به سفر می‌روند، تجهیزات خاصی هم دارند. از کوله‌پشتی‌های خاص، تا افرادی که ون لایفر هستند و زندگی مینیمالی دارند. یکی از انواع ایده‌های نیچ مارکتینگ، فروشگاه مخصوص این افراد است. چرا که آنها اغلب لوازمی لازم دارند که هر جایی پیدا نمی‌شود. و گاهی برای خرید از برندهای خارجی، دچار مشکل می‌شوند و گاهی خودشان نمی‌توانند تجهیزات مورد نیازشان را بسازند. کسی که دستی در کار فنی دارد، می‌تواند از این ایده، برای خود بازار امنی بسازد.
در نهایت…
در دنیای امروز، اگر مایل‌به حضور در بازاری هستید که سرمایه‌گذاری در آن برایتان دشوار است، اما در عین‌حال، می‌خواهید جایگاه خود را هم بسازید، بهترین شیوه، نیچ مارکتینگ است. با کوچک کردن حوزۀ کاری خود و تمرکز بر روی آن، می‌توانید از مشتریان خاصی برخوردار شوید که بازار مطمئن و پرسودی را برای شما بسازند. به این ترتیب، با رقبای سرسخت و بزرگ هم مواجه نخواهید شد و بازار شما، در یک حوزۀ خاص، با مشتریان منحصربه‌فرد امنیت خواهد داشت.
